Mε μια ματιά

Το Ερευνητικό Έργο «Διακυβέρνηση, Βιωσιμότητα και Περιφερειακή Καινοτομία» (ΚΑ 4289), υλοποιείται στο πλαίσιο Προγραμματικής Συμφωνίας μεταξύ Περιφέρειας Κρήτης και Πανεπιστημίου Κρήτης. Πρόκειται για ένα Έργο διετούς διάρκειας (19/10/2015- 18/10/2017), που περιλαμβάνει 8 Ενότητες Εργασίες με 31 Παραδοτέα και υλοποιείται από 17μελή Ομάδα Έργου.

Αντικείμενο του Έργου αποτελεί η διερεύνηση της πολυεπίπεδης σχέσης διακυβέρνησης και βιώσιμης ανάπτυξης (με έμφαση σε ζητήματα περιφερειακής καινοτομίας), σε επίπεδο Περιφέρειας Κρήτης.

Βασική στόχευση αποτελεί η διάγνωση αναγκών, η ανάπτυξη μελέτης σκοπιμότητας ενός προγράμματος μεταπτυχιακής εκπαίδευσης, ο πλήρης σχεδιασμός και η υλοποίηση επιμορφωτικού προγράμματος στελεχών και η συγκρότηση ερευνητικά εδραιωμένων προτάσεων πολιτικής με βάση τις αρχές της βιωσιμότητας, της χρηστής διακυβέρνησης και της περιφερειακής καινοτομίας και με απώτερο στόχο την συμβολή στην οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή στην Περιφέρεια Κρήτης.

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΟΥ

Η Ομάδα έργου απαρτίζεται από 17 επιστήμονες από 5 Τμήματα του Πανεπιστημίου Κρήτης και από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ). Συγκεκριμένα συμμετέχουν:

– ο Επιστημονικός Υπεύθυνος του Έργου, Νίκος Παπαδάκης, Καθηγητής και Διευθυντής του Κέντρου Πολιτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης (ΚΕΠΕΤ) του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης, Αν. Διευθυντής του Κέντρου Ερευνών & Μελετών (ΚΕΜΕ) του Πανεπιστημίου Κρήτης

– ο Αναπληρωτής Επιστημονικός Υπεύθυνος του Έργου Κώστας Λάβδας, Καθηγητής του Τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου και Αν. Διευθυντής του Κέντρου Πολιτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης (ΚΕΠΕΤ) του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης

– 6 Καθηγητές 4 Τμημάτων του Πανεπιστημίου Κρήτης και συγκεκριμένα ο Δημήτρης Κοτρόγιαννος, Καθηγητής και Διευθυντής του Κέντρου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης, ο Κώστας Στεφανίδης, Καθηγητής του Τμήματος Επιστήμης Υπολογιστών και πρ. Διευθυντής του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ, ο Βαγγέλης Τζουβελέκας, Καθηγητής και πρ. Πρόεδρος του Οικονομικού Τμήματος, η Πέλλα Καλογιανννάκη, Καθηγήτρια του ΠΤΔΕ, ο Βασίλης Δαφέρμος, Καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και ο Δημήτρης Ξενάκης, Αν. Καθηγητής του ίδιου Τμήματος

– 6 Ερευνητές (Διδάκτορες και Υποψήφιοι Διδάκτορες) του Πανεπιστημίου Κρήτης και του ΙΤΕ και συγκεκριμένα η Διευθύντρια του Κέντρου Καθολικής Πρόσβασης και Υποστηρικτικών Τεχνολογιών Δρ Μαργαρίτα Αντόνα και οι Στέλιος Τζαγκαράκης, Μαρία Δρακάκη, Μαρίνος Χουρδάκης, Αποστόλης Καμέκης Ελευθερία Αλεφαντινού,

– 2 μέλη του τεχνικού προσωπικού του Ινστιτούτου Πληροφορικής (ΙΠ-ΙΤΕ) και συγκεκριμένα οι Ιωσήφ Κληρονόμος και Γεώργιος Μαργέτης,

– 1 διεθνής εμπειρογνώμονας σε θέματα διακυβέρνησης και διοικητικής μεταρρύθμισης και συγκεκριμένα ο Πάνος Λιβεράκος, Δρ Πολιτικής Οικονομίας και Δημόσιας Πολιτικής του State University of New York, Senior Expert in the UNDP Regional Hub for Civil Service.

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Αντικείμενο του Έργου αποτελεί η αλληλεπίδραση μεταξύ υποδειγμάτων διακυβέρνησης και βιωσιμότητας. Είναι ένα αρκετά σύνθετο εγχείρημα που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τη διαμόρφωση ενός προγράμματος επιμόρφωσης στελεχών που βασίζεται σε διάγνωση αναγκών και περιλαμβάνει σχεδιασμό και υλοποίηση, η οποία θα γίνει βάσει των μαθησιακών στόχων, αναμενόμενων αποτελεσμάτων, και του υλικού. Πρόκειται για στοχευμένη και θεματοποιημένη διαδικασία επιμόρφωσης στελεχών με βάση τα διεθνή standards της κατάρτισης. Επίσης το Έργο περιλαμβάνει την πλήρη και διεξοδική μελέτη σκοπιμότητας και το σχεδιασμό για ένα Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών. Πέραν αυτών, στο σύνολο του, το έργο περιλαμβάνει γενικότερα μια σειρά δράσεων, όπως ποσοτική και ποιοτική έρευνα, δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας, συγκρότηση ερευνητικά θεμελιωμένων προτάσεων πολιτικής για την περιφέρεια κλπ.

Τα αποτελέσματα της Έρευνας –τα οποία θα μπορούν να αξιοποιηθούν από την Περιφέρεια Κρήτης (ΠΚ) σε συνεργασία με τις συναρμόδιες Υπηρεσίες και Φορείς- αναμένεται να συμβάλουν στην εξαγωγή ερευνητικά θεμελιωμένων συμπερασμάτων και προτάσεων πολιτικής για την βελτίωση των προτύπων διακυβέρνησης και την προώθηση των αρχών της βιωσιμότητας στην Κρήτη. Λόγω του ότι οι προτάσεις πολιτικής θα θεμελιώνονται ερευνητικά, αναμένεται να αποτελέσουν ουσιαστικό πεδίο λύσεων σε καίρια ζητήματα περιφερειακής ανάπτυξης (βλ. ενότητα Γ) καθώς θα στοχεύουν στην επίλυση των διαπιστωμένων ελλείψεων και αναγκών που θα προκύψουν από την ερευνητική διαδικασία με γνώμονα τις αρχές της βιωσιμότητας, της χρηστής διακυβέρνησης και της περιφερειακής καινοτομίας.

Παράλληλα, στα αποτελέσματα της διερεύνησης αναγκών αναπτύσσεται η μελέτη σκοπιμότητας και ο σχεδιασμός ενός νέου προγράμματος μεταπτυχιακής εκπαίδευσης, και εδράζεται ο σχεδιασμός και η υλοποίηση επιμορφωτικού προγράμματος για στελέχη που θέτει τους θεωρητικούς άξονες και τις θεματικές βάσεις της βιωσιμότητας και της χρηστής διακυβέρνησης σε επίπεδο υλοποίησης περιφερειακών πολιτικών, παρέχοντας με αυτό τον τρόπο απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες (capacity building). Με αυτόν τον τρόπο το Έργο σκοπεύει να συμβάλει τόσο στην περιφερειακή ανάπτυξη και στη βελτίωση των μορφών διακυβέρνησης όσο και στην ενίσχυση της γενικότερης κουλτούρας της βιωσιμότητας ως συνειδητής επιλογής και ως τρόπου ζωής. Στο πλαίσιο αυτό, το σχεδιαζόμενο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών και το επιμορφωτικό πρόγραμμα στοχεύουν στην παροχή, στους εν δυνάμει ενδιαφερόμενους, της απαραίτητης επιστημονικής και επαγγελματικής κατάρτισης και εξειδίκευσης ώστε να είναι σε θέση να διασφαλίσουν την υλοποίηση της βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης στα επιμέρους προαναφερθέντα πεδία.

ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΙ

Το έργο έχει ως βασικό στόχο τόσο την προώθηση της ήδη υπάρχουσας γνώσης όσο και την παραγωγή νέας για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη διακυβέρνηση μέσα από τον σχεδιασμό της εκπαιδευτικής δραστηριότητας σε επίπεδο ανώτατης εκπαίδευσης και της επιμορφωτικής δραστηριότητας με βάση τα αποτελέσματα της διάγνωσης αναγκών και την παράλληλη ανάπτυξη εμπειρικά θεμελιωμένων προτάσεων πολιτικής, εστιάζοντας σε επτά βασικούς πυλώνες:

Πολιτική Σταθερότητα και Ποιότητα των Ρυθμιστικών Μηχανισμών
Αποτελεσματικότητα της Διακυβέρνησης
Βιώσιμη Ανάπτυξη και Προστασία του Περιβάλλοντος
Κοινωνική Πολιτική και Βελτιωμένα Συστήματα Ασφάλισης
Προσδιοριστικοί Παράγοντες της Βιωσιμότητας
Βιώσιμη Ανάπτυξη, Αγροτικά Προϊόντα και Δημόσια Υγεία.
Τουριστικό Προϊόν και Ανάπτυξη στην Κρήτη

Η διάγνωση των αναγκών και των ελλείψεων σε επίπεδο Περιφέρειας Κρήτης στους παραπάνω τομείς της βιωσιμότητας και της περιφερειακής καινοτομίας συντελεί στην βέλτιστη συγκρότηση ερευνητικά εδραιωμένων προτάσεων πολιτικής, με γνώμονα την προώθηση της βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης που θα συμβάλει στην βελτίωση των συνθηκών ζωής, θα δώσει ώθηση στην απασχόληση και αναμένεται να αναπτύξει αρχές όπως η προστασία του περιβάλλοντος και η βιωσιμότητα που είναι απαραίτητες για την πραγματοποίηση των προαναφερόμενων πυλώνων της περιφερειακής ανάπτυξης. Η συγκεκριμένη διερεύνηση που συναρθρώνει τόσο δευτερογενή ποσοτικά δεδομένα όσο και πρωτογενή ποιοτικά και ποσοτικά (μέσω της τριγωνοποιημένης μεθοδολογικής στρατηγικής), επιτρέπει την εξαγωγή ασφαλών και χρήσιμων συμπερασμάτων τα οποία οδηγούν στην ανάπτυξη των προτάσεων πολιτικής. Με αυτόν τον τρόπο οι προτάσεις πολιτικής θεμελιώνονται εμπειρικά και επιστημονικά και συνεπώς, ανταποκρίνονται απολύτως στις δυνατότητες και τις ανάγκες της Περιφέρειας, αποσκοπώντας στο να προσφέρουν καινοτόμες αναπτυξιακές λύσεις. Οι τελευταίες αναμένεται να βελτιώσουν την κατάσταση των πραγμάτων στην Περιφέρεια Κρήτη, συμβάλλοντας αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση υφιστάμενων προβλημάτων και διαγνωσμένων αναγκών. Επιπρόσθετα, οι γνώσεις που εξάγονται από την διάγνωση αναγκών συμβάλλουν στον σχεδιασμό του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών και στο σχεδιασμό και την υλοποίηση προγράμματος επιμόρφωσης στελεχών του Α΄ και Β΄ Βαθμού Αυτοδιοίκησης, που θα επιτρέπει στους εν δυνάμει ενδιαφερόμενους να αποκτήσουν μια προηγμένη γνώση των τάσεων της βιωσιμότητας που είναι εξαιρετικά σημαντική και κρίσιμη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και παράλληλα, να αποκτήσουν και να αναπτύξουν τις κατάλληλες και απαραίτητες δεξιότητες και ικανότητες όσον αφορά σε ζητήματα διακυβέρνησης, οικονομικών, αγροτικών, τουριστικών, διοικητικών και κοινωνικών θεμάτων.

Το σχεδιαζόμενο και υλοποιούμενο πρόγραμμα επιμόρφωσης στελεχών συμπεριλαμβάνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία σχετικά με τη θεωρία και υλοποίηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Επιπλέον, τα μαθήματα και οι κατευθύνσεις είναι τεκμηριωμένα με επιστημονικό και επαγγελματικό τρόπο παρέχοντας υψηλού επιπέδου γνώσεις και δεξιότητες στους επιμορφούμενους. Επιπρόσθετα, με βάση τα προαναφερθέντα, καθίσταται σαφές ότι το σχεδιαζόμενο ΠΜΣ συνδέεται άρρηκτα με την αναπτυξιακή στρατηγική της Περιφέρειας διότι αφενός πρόκειται ένα στοχευμένο και θεματοποιημένο (modularized) πλαίσιο μεταπτυχιακής εκπαίδευσης- εξειδίκευσης, το οποίο από την ίδια τη δομή και το περιεχόμενο του είναι εντοπισμένο και ανοικτό στα στελέχη τόσο της Περιφέρειας όσο και των Δήμων, όπως και στους εκπρόσωπους κοινωνικών εταίρων και παραγωγικών φορέων. Άλλωστε τα ευρήματα της διαδικασίας διάγνωσης αναγκών των προαναφερθέντων σε γνώσεις και δεξιότητες στα πεδία της βιωσιμότητας, της χρηστής διακυβέρνησης, της περιφερειακής καινοτομίας, της κοινωνικής πολιτικής και της περιφερειακής ανάπτυξης, αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία συγκροτείται το ΠΜΣ.

Καταληκτικά: Η σύγχρονη μορφή του έργου τόσο μεθοδολογικά όσο και θεματικά, η αλληλεπίδραση έρευνας και εφαρμογής (σε επίπεδο αξιοποίησης των ευρημάτων στον σχεδιασμό του ΠΜΣ, στο σχεδιασμό και υλοποίηση του Προγράμματος Επιμόρφωσης Στελεχών και στην ανάπτυξη προτάσεων πολιτικής) καθώς και η επιστημονική του ταυτότητα, το καθιστούν ένα πολύτιμο εργαλείο για την υλοποίηση της βιώσιμης ανάπτυξης στην Περιφέρεια Κρήτης.

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

Οι επιμέρους δραστηριότητες που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του έργου κινούνται στον άξονα Θεωρητική Θεμελίωση- Ποιοτική και Ποσοτική Έρευνα- Διάγνωση Αναγκών- Μετασχηματισμός των ευρημάτων σε ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Δια Ζώσης και Εξ Αποστάσεως Επιμόρφωσης στελεχών- Σχεδιασμός Προγράμματος Μεταπτυχιακής Εκπαίδευσης- Διαμόρφωση Ερευνητικά Θεμελιωμένων Προτάσεων Πολιτικής και Οδικού Χάρτη Εφαρμογής- Δράσεις δημοσιότητας και διάχυσης αποτελεσμάτων. Περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:

Θεωρητική και Εμπειρική θεμελίωση με βάση τη διεθνή πρωτογενή και δευτερογενή βιβλιογραφία και σύνταξη σχετικού report που περιλαμβάνει επισκόπηση των θεωρητικών προσεγγίσεων και προτάσεις εφαρμογής στην περίπτωση της Περιφέρειας Κρήτης
Διαμόρφωση συνολικής μεθοδολογικής στρατηγικής που βασίζεται στην συλλογή πρωτογενών και δευτερογενών ποιοτικών δεδομένων και δευτερογενών ποσοτικών δεδομένων για τις επικρατούσες/υφιστάμενες συνθήκες και τις ανάγκες στην Περιφέρεια Κρήτης
Σχέδια Συνεντεύξεων (ημιδομημένων και αφηγηματικών)
Διαμόρφωση εργαλείων – τεχνικών ανάλυσης των δεδομένων της πρωτογενούς ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας
Πραγματοποίηση δευτερογενούς ποσοτικής έρευνας και ανάλυση των δευτερογενών ποσοτικών δεδομένων.
Πραγματοποίηση πρωτογενούς ποσοτικής έρευνας και ανάλυση των πρωτογενών ποσοτικών δεδομένων
Πραγματοποίηση πρωτογενούς ποιοτικής έρευνας (μέσω ημιδομημένων συνεντεύξεων και αφηγηματικών συνεντεύξεων σε critical cases) και ανάλυση του υλικού των ημιδομημένων και αφηγηματικών συνεντεύξεων (ποιοτικά ερευνητικά δεδομένα)
Χαρτογράφηση (mapping) των επιμέρους αναγκών ανά θεματική ενότητα (κοινωνικός, περιβαλλοντικός, οικονομικός τομέας).
Σχεδιασμός Προγράμματος Επιμόρφωσης (μαθησιακοί στόχοι, modules και διαμόρφωση εκπαιδευτικού υλικού)
Δημιουργία ηλεκτρονικής εκπαιδευτικής πλατφόρμας (e-learning), προσβάσιμης όχι μόνο από τους επιμορφούμενους αλλά και από κάθε ενδιαφερόμενο.
Δημιουργία e-οδηγού για τους καθηγητές και τους επιμορφωτές
Υλοποίηση της (δια ζώσης και εξ αποστάσεως) επιμόρφωσης σε στελέχη, εκπροσώπους κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας πολιτών, και από τις 4 περιφερειακές ενότητες της Κρήτης.
Μελέτη Σκοπιμότητας και Σχεδιασμός Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών, με διακριτά χαρακτηριστικά από αυτά του Προγράμματος Επιμόρφωσης.
Ανάπτυξη ενός πλαισίου προτάσεων πολιτικής (policy proposals set) για την προώθηση των αρχών της βιωσιμότητας και της χρηστής διακυβέρνησης όπως και οδικού χάρτη (road map) για την εφαρμογή τους.
Ανάπτυξη σεναρίων εφαρμογής τους (και σενάρια εναλλακτικής δράσης) σε διαφορετικές προτεραιότητες του μείγματος δημόσιων πολιτικών (public policy mix).
Κατασκευή ιστοσελίδας (website)
Παραγωγή ενημερωτικού υλικού
Διάχυση συμπερασμάτων σε επιστημονικό επίπεδο μέσω της διοργάνωσης Επιστημονικού Συνεδρίου (έκδοση τόμου πρακτικών του Συνεδρίου).

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Την διαχείριση του Έργου, με κωδικό ΚΑ 4289, έχει ο Ειδικός Λογαριασμός του Πανεπιστημίου Κρήτης.